Audio

Text

Wanneer je als grensganger ten zuiden van Osnabrück op weg bent, weet je vaak niet helemaal of je in katholiek of protestants grondgebied terechtkomt. Maar hoe kan dat?

Het heeft te maken met de grote hervormer Martin Luther. Namelijk toen hij door zijn
Saksisch-Thurings thuisland trok om een beeld te krijgen van de staat van zijn kerk,
was hij gewoon ontzet. De geestelijken hadden geen idee wat ze moesten prediken en de gelovigen in de gemeenten nog wat minder. Daarom vroeg hij zijn vorst om het bewind van de kerk over te nemen, dat wil zeggen, om als het ware de noodbisschop te worden
van de kerk in zijn land, om in deze functie de misstanden op te heffen.
De Kurfürst (keurvorst) van Saksen was natuurlijk graag bereid hem deze gunst te verlenen, waardoor een precedent werd gecreëerd. Dus wanneer een prins de reformatie in zijn land invoerde, maakte hij zichzelf het hoofd van zijn nationale kerk - en bepaalde ook de bekentenis van al zijn onderdanen. Natuurlijk gold hetzelfde voor de katholieke kant, want tegelijkertijd verbood de prins zijn onderdanen streng om Luthers te worden! Op deze manier ontstonden in Duitsland zeer scherpe confessionele grenzen, omdat het lidmaatschap van een politieke heerschappij ook de denominatie bepaalde.
Voor onze regio betekende dit, dat alles wat tot het bisdom Münster behoorde, katholiek bleef. De grafschappen Ravensberg en Tecklenburg werden protestants. Maar dat is nog lang niet alles, want Osnabrück was een van de weinige steden in Duitsland waar geen uniforme regeling bestond, zoals de bisschoppen hier lange tijd het spel tussen de denominaties speelden. Hetzelfde gold voor de steden rond Osnabrück: terwijl de ene katholiek bleef, werd die andere protestants.
Toch was de denominatie lange tijd een essentieel onderdeel van de lokale identiteit. Je hoefde niet veel te weten over de verschillen, maar als je uit een katholiek dorp kwam, had je natuurlijk geen contact met de "Lutterske Bücke". En als je een fatsoenlijke protestant was, hield je natuurlijk de "katholske Braken"op afstand. Een bezoek aan een kermis in een naburige stad met een ander buurdorp kon dus een echt avontuur worden. En nog veel later volgde op voetbalwedstrijden tussen katholieken en protestanten vaak een heel heftige „derde halve speeltijd“ -na de wedstrijd. Er bestaat in dit verband een mooi oud verhaal uit Glandorf, waarin een boerenknecht eerst beweerde Luthers te zijn, maar vervolgens bij navraag niet meer zo zeker was. Tot zover het ijzersterke confessionele standpunt!
Hier, op de grens tussen Lienen en Glandorf, overheerst een volledig omgekeerde confessionele wereld. De Noordrijn-Westfaalse stad Lienen is een protestantse stad omdat zij tot het oude Tecklenburg behoorde, terwijl Glandorf in Nedersaksen diep katholiek is.