Dat Theoter! De heele Welt steiht up disse Planken! De heele Welt as dramatisch Kunst un Katharsis: allens kannst du spölen! As Schauspeel – trurig or vergnögt.
Dat is klor, dat Ollnborger Staatstheoter is bekannt, jo, beröhmt. Dorüm lat uns man eerst mol dit fein Huus ankieken: Dor seen wi van buten een staatschen Kuppelboo, de akkuraat in dat klassizistisch Ollnborg passen deiht. Von binnen is dat een neobarock Musentempel, de mit Allegorien as Deckenbiller or in Stuck-Kunst utstaffeert is. Dorto gifft dat öwer dat Parkett sogor dree prachtige Galerienränge för de Tokiekers bit hoch ünner dat wunnerbor utmalt Dack. Van alle Sessels ut kann sük de Tokieker – un de Tokiekerin – seen un beseen laten. De oole Naam weer „Das Große Haus“ in dat „Großherzogliche Residenztheater“ – man, de Großherzog gifft dat nich meer in Ollnborg un ok nich meer dat „Großherzogtum Oldenburg“ – siet 1918 al nich meer - obers de Naams „Staatstheater“ un „Großes Haus“ sünd dor bläben.
Al laang, eehrder dat dat in Ollnborg een Theoter mit fast anstellt Schauspeelers geev, maken hier al Wanner-Trupps in de Stadt Upföhrungen in verscheeden Husen. För de Trupps harr Ollnborg een verstännig, dankbor Publikum. Un in dat 18. Johrhunnert wussen de Börgers hier al goot Bescheed öwer „Kunst un Aufklärung“. Un dorto hört ok dat Schauspeel, free van de rabiat Upsicht dör de Kark. Sogor dat eenfach Volk harr dor al Vermaak an: dat gifft een Bericht öwer een Ollnborger Peer-Verköper, de bi een Schauspeel, dat up een Peermarkt upföhrt wurr, sien Traanen nich trügghollen kunn. Sogor Ollnborger Laien-Speelkoppels geev dat al üm 1800. Man, de Obrigkeit, dat heet de Groothertog Peter Friedrich Ludwig un sien Beamten wulln dat nich. Se verbaden dat sogor ´n Tietlang. Man, üm 1830 herüm änner sük dat. De neeje Groothertog Paul Friedrich August und sien Fro Cäcilie gungen heel geern in ´t Theoter. Se söken ok Verbinnung na Bremen henn un wullen endlich ok een Ollnborger Profi-Theoter. Vööl Help kregen se van de Hofrat Ludwig Starklof un de Timmermann Muck in Ollnborg. De beid stellden een fast Huus up de Stä van de Wallpromenade an de Eck na de Gaststraat henn, dat de Ollnborger bold fründlich as „Bretterbude“ nöömden. Mennigeen holl dat för een unsäkern Boo. Dorüm kommandeerde een Hauptmann van de Groothertog sien 150 Suldaten hoch up de Galerie van de Mucksche „Bretterbude“. Un Hofrat Starklof stunn tofrä dorbi un sä, dat „nicht ein Stückchen Holz dabei geknackt hat“. Un dormit harr de Residenzstadt Ollnborg al siet dat Johr 1833 een eegen „Staatstheater“ – jüst an de Stä, wor dat vandag noch steiht.
Na laang Johrteinte weer de „Bretterbude“ obers för de Ollnborger un de Groothertog to lütt un to gering. De grothertoglike Hofkasse, de Stadt un de Landtag weern sük eenig bi een Neeboo för vööl Dalers. Int Johr 1881 weer dat stolt Wark klor. Obers blots tein Johr later keem dor een groot Malör: Dat neeje Staatstheoter stunn in Füer un Flammen. Keeneen weet, worüm. Man, al twee Johr later, 1893, stunn dat prachtige „Große Haus“ al so fein utstaffeert weer dor, as wi dat noch vandag so bewunnern könen. Nu al öwer hunnert Johr laang!